کلید مینیاتوری چیست؟
معادل انگلیسی کلید مینیاتوری یا همان فیوز مینیاتوری (Miniature Circuit Breaker) است و به صورت مخفف با واژه MCB نمایش داده می شود. در واقع، یک کلید الکترومکانیکی خودکار است که از مصرف کننده در مقابل خطای اتصال کوتاه و جریان اضافه بار حفاظت می نماید.
کلید مینیاتوری به صورت خودکار کار میکند، بدین ترتیب پس از قطع شدن، دوباره به مدار باز می گردد. همواره این نکته را مد نظر داشته باشید که کلیدهای مینیاتوری غیر قابل تنظیم هستند و هم به صورت مغناطیسی و هم به صورت حرارتی عمل می نمایند.
روش عملکرد کلید مینیاتوری
عملکرد الکترومغناطیسی
به این نکته توجه داشته باشید که اتصال کوتاه، نوعی خطا است و چنانچه رخ بدهد، جریان زیادی از مدار عبور می کند. جریان بسیار زیاد می تواند منجر به ایجاد حرارت بالا و شوک به مدار بشود . این قضیه باعث آتش سوزی و از بین رفتن مدار و مصرف کننده می شود. بنابراین،ضروری است که از تجهیزی برای تشخیص و حفاظت از مدار برای جدا کردن قسمت آسیب دیده از سالم استفاده شود. کلید مینیاتوری این جریان اتصال کوتاه را توسط یک سیم پیچ با تعداد دور کم و قطر زیاد تشخیص می دهد.
عملکرد بی متال
در عملکرد بی متال، تشخیص جریان اضافه بارتوسط دو قطعه فلز نیمه هادی (بی متال) انجام می شود، بدین صورت که چنانچه جریان بیشتری از طریق مصرف کننده (بار) کشیده شود، فلز گرم تر شده و خم می گردد و ارتباط مدار قطع می شود.
لازم به ذکر است که رنج جریانی کلیدهای مینیاتوری از 2 الی 100 آمپر است و در انواع تک فاز و سه فاز و به صورت تک پل، دو پل، سه پل و چهار پل در بازار عرضه می شوند و به صورت معمول تا قدرت قطع 16 کیلوآمپر موجود می باشد.
از آنجاییکه کلیدهای مینیاتوری رنج قطع محدودی دارند، به منظور حفاظت از بارهایی که جریان اتصال کوتاه بالایی دارند، مورد استفاده قرار نمی گیرند، در این موارد بهتر است که از کلیدهای اتوماتیک کمپکت استفاده شود، زیرا جریان قطع اتصال کوتاه بالاتری دارند.
انواع کلید مینیاتوری
همواره به یاد داشته باشید که کلیدهای مینیاتوری دسته بندی های مختلفی دارند. دسته بندی کلیدهای مینیاتوری بر اساس سرعت قطع و تعداد پل آنها انجام می شود.
کلید مینیاتوری مورد نظر را باید با توجه به نوع کاربرد و نوع حفاظت مورد نیاز، انتخاب نمود. این کلید باید بتواند تمامی جریان های ناخواسته را قطع نماید و حفاظت لازم را برای سیستم فراهم آورد، چرا که آسیب های فراوانی به تجهیزات، مدارات و جان انسان ها وارد می شود.
دسته بندی کلیدهای مینیاتوری
کلیدهای مینیاتوری با توجه به محدوده قطع جریانی که دارند به دو دسته تندکار و کندکار دسته بندی می شوند و این دسته بندی تیپ کلیدها را مشخص می نماید.
به این نکته توجه داشته باشید که کلیدهای تندکار دارای محدوده قطع جریان کمتری هستند و در صورت وجود اضافه جریان، خیلی سریع، مسیر جریان اضافه را قطع می نمایند. کلیدهای کندکار در مقایسه با کلیدهای تندکار، محدوده قطع جریان بیشتری دارند و سرعت قطع شان ملایم تراست،این قضیه بدان معنی است که با تاخیر بیشتری نسبت به کلیدهای مینیاتوری تندکار عمل می کنند.
کلید مینیاتوری تیپ B یا تندکار
این دسته از کلیدهای مینیاتوری برای تجهیزاتی استفاده می شوند که دارای ضریب اتصال کوتاه پایین تری هستند و با تشخیص اضافه بار به سرعت به حالت قطع می روند. علاوه بر این، در جریان اضافه بار لحظه ای بین 3 تا 5 برابر جریان نامی و در زمان معین، جریان خروجی را قطع می نمایند.
به این موضوع توجه داشته باشید که در اغلب موارد برای مصارف خانگی و روشنایی و همچنین در سیستم های IT و TN استفاده می شوند. این تیپ از کلید مینیاتوری، تیپ روشنایی نیز نامیده می شود.
کلید مینیاتوری تیپ C یا کندکار
کلیدهای مینیاتوری کندکار، تیپ موتوری نیز نامیده می شوند و جهت مصارف خانگی و موتوری همچون موتورهای القایی و موتورهای با توان کم و جریان های راه اندازی پایین و هم چنین بارهای با ضریب اشباع پایین همانند موتور کولر گازی یا پمپ های آب خانگی مورد استفاده قرار می گیرند.
لازم به ذکر است که این کلیدها، مدار را در جریان های اضافه بار بین 5 تا 10 برابر جریان نامی قطع می نمایند و محدوده قطع جریان در کلیدهای کندکار، در مقایسه با تیپ B بیشتر می باشد.
کلید مینیاتوری تیپ D یا خیلی کندکار
این تیپ از کلیدهای مینیاتوری، تیپ ترانسفورماتوری یا ترانسفورمری نیز نامیده می شود.همواره این نکته را مد نظر داشته باشید که این نوع از کلیدهای مینیاتوری را برای بارهای با ضریب اشباع بالاترهمچون دستگاه های X-Ray در بیمارستان ها، ترانسفورماتورها و دستگاه های جوش استفاده می کنند.
در این کلیدها جریان قطع اضافه بار لحظه ای بین 10 تا 20 برابر جریان نامی می باشد، پس می توان ادعا کرد که محدوده قطع جریان در این تیپ کلیدها بیشتر از همه تیپ ها است.
توجه داشته باشید که این کلید را نباید در کاربری های خانگی استفاده کرد، چون برای تجهیزات با جریان نوسان بالا طراحی گردیده و استفاده از آن در کاربری های خانگی هیچ گونه حفاظتی را ایجاد نمی کند.
کلید مینیاتوری تیپ K
لازم به ذکر است که این تیپ از کلید مینیاتوری، تیپ قدرت نیز نامیده می شود. این تیپ از کلیدهای مینیاتوری در مدارات قدرت ترانس ها و موتورها به منظور حفاظت مورد استفاده قرار می گیرند و در برابر اضافه بار یا جریان اضافی نسبت به تیپ D حساسیت بیشتری دارند.
چنانچه جریان از 8 تا 10 برابر جریان نامی بیشتر شود، کلید به سرعت عمل می کند و مدار را قطع می نماید.
کلید مینیاتوری تیپ Z
همواره این نکته را مد نظر داشته باشید که این تیپ از کلیدهای مینیاتوری، حساس ترین تیپ است و این بدان معناست که حساسیت این نوع کلید از تیپ های دیگر بیشتر است، بنابراین به این تیپ از کلیدهای مینیاتوری، تیپ حساس نیز گفته می شود.
چنانچه جریان عبوری بین 2 تا 3 برابر بیشتر از جریان نامی باشد، در سریع ترین زمان جریان اتصال کوتاه و جریان اضافه بار را قطع می نماید.
این کلیدها جریان های نشتی ضعیف را هم تشخیص می دهند. به صورت معمول از این کلیدها در مدارهای با حساسیت بالا و هم چنین به منظور حفاظت مدارات PLC و بردهای الکترونیکی بهره می برند.
مشخصات کلید مینیاتوری
در روی هر کلید مینیاتوری تعداد حروف و عدد وجود دارد که شناختن آنها خالی از لطف نیست.
جریان لحظهای
جریان لحظهای که به صورت کادر مستطیل شکل بر روی بدنه درج میشود، دارای دو عدد ۳۰۰۰ یا 6000 آمپر است. جریان لحظهای جریانی است که کلید در یک لحظه (کمتر از یک ثانیه) آن را تحمل می کند.
جریان نامی
جریان نامی حداکثر جریان عبوری از کلید است که با عبور جریان بیش از آن کلید عمل کرده و مدار قطع میشود. بر روی کلید های مینیاتوری ترکیبی از عدد و حروف وجود دارد مثلاً B32 که حرف B نشان دهنده تیپ کلید و ۳۲ بیان کننده جریان نامی آن بر حسب آمپر است.
کلید مینیاتوری شیل ایران در انواع یک پل، دو پل و سه پل و در آمپرهای مختلف تولید می شود تا بتواند به تمام نیازهای بازار پاسخگو باشد.برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان با ما در تماس باشید.